Sociale media en hun rol op zelfbeeld en zelfvertrouwen

Sociale media en hun rol op zelfbeeld en zelfvertrouwen

 

Vergelijkingssites

Vorige week kondigde ik het al aan. Dit blog zou over zelfvertrouwen, zelfbeeld en sociale media gaan. De aanleiding voor mij was zelfvertrouwen-killer nummer 6 uit mijn vorig blog – Jezelf vergelijken met anderen. Ik schreef over Instagram en Facebook: dat het vergelijkingssites zijn en dat er veel onderzoek wordt gedaan naar de effecten van sociale media. Ik moet bekennen dat ik wel wat vooroordelen had over sociale media. Toen Facebook startte in Nederland in 2008 was het tamelijk saai. Mijn collega’s en ik lachten over de foto’s die mensen toentertijd op Facebook plaatsten: een gebakken ei als lunch of een kop koffie met triviale tekstjes als: ‘zo, even tijd voor koffie’. We vonden het niet boeiend genoeg.

Ondertussen is er natuurlijk veel veranderd. Als ik nu door mijn timeline scroll, zie ik vooral veel positieve berichten en leuke, lieve reacties daarop. En sinds een week of zes ben ik veel actiever op Instagram. Ik zag Anouk zingen vanuit haar Marokkaanse hotelkamer en leefde mee met haar persoonlijke lockdown. Ik vond het leuk dat ze mijn comment had geliket.

 

Sociale media en verbondenheid

Dat positieve lees ik ook terug in de wetenschappelijke onderzoeken over sociale media. Facebook en Instagram zorgen voor verbondenheid. Mensen vinden het makkelijk om contact te maken via sociale media en ze voelen zich sneller ergens bij horen. Dat voedt zelfvertrouwen. Uit onderzoek blijkt dat het zelfvertrouwen toeneemt als je naar je eigen profiel kijkt. En dat geldt ook als je een mooie selfie post. Als het om zelfbeeld gaat is de uitkomst simpel: een like is goed voor je zelfbeeld. En het hebben van veel online vrienden ook. Volgens professor Patti Valkenburg (hoogleraar Media, Jeugd & Samenleving aan de universiteit van Amsterdam) krijgen jongeren meer zelfvertrouwen van sociale media en maakt het ze sociaalvaardiger.

 

Actieve houding op sociale media beter

Uit onderzoek blijkt verder dat zelf actief zijn op sociale media beter is dan alleen maar door je timeline scrollen en geen interactie aangaan. Dat draagt niet bij aan het gevoel erbij te horen en het kan een slechter gevoel over jezelf geven. Waarschijnlijk omdat het passief is in plaats van actief. Actief zijn is altijd beter voor je zelfvertrouwen dan passief. Dus zelf posten, liken en comments geven is juist goed.

 

Facebookdepressie

Volgens professor Patti Valkenburg is er maar één gevaar en dat is als we te veel tijd besteden aan sociale media. De vraag die zij vaak gesteld krijgt: wat is te veel? Het wordt té als er op andere terreinen problemen ontstaan. De apps zijn slim gemaakt en zitten vol psychologische trucjes. Notificaties zorgen ervoor dat je toch de app weer opent: even checken of er al likes zijn. Oneindig door kunnen scrollen of je feed weer verversen. Het gebruik van sociale media kan dus leiden tot verslaving. En de verslaving geeft allerlei problemen: slechtere nachtrust, verminderde concentratie, overdag vermoeider zijn en daardoor minder kunnen presteren. Alles bij elkaar kan het leiden tot depressie. Een Facebookdepressie. Die bestaat echt: het is een depressie die ontstaat door veel tijd aan sociale media te spenderen.

 

Jezelf vergelijken

Behalve de psychologische trucjes om ons langer op sociale media te houden, zit er nog een nadeel aan. Daar schreef ik vorige week over: Jezelf vergelijken met anderen doet je zelfvertrouwen geen goed. En dat is typisch iets wat je snel op sociale media doet: jezelf vergelijken. Hieronder een figuur uit Project-Awesome van de universiteit van Amsterdam onder toezicht van professor Valkenburg:

Social media seem designed to compare yourself to others. Yet, it happens less often than we may think. Less than half (41%) of 14- to 15-year-olds do this at least sometimes.

Figure 9 shows that youngsters experience more positive than negative emotions when comparing themselves to others on social media. 

 

 

Opmerking: schadenfreude betekent leedvermaak en gloomy betekent somber

Inderdaad: de percentages van de positieve gevolgen van sociale media zijn hoger. Maar de cijfers onder de streep liegen er niet om. Je onzeker voelen: 28% van de meisjes. Je somber voelen: 23% van de meisjes. Sowieso hebben meisjes minder zelfvertrouwen. Daar schreef ik over in dit blog. Dat is echt wel iets om rekening mee te houden. Want meisjes besteden namelijk meer tijd aan sociale media dan jongens:

Figure 3 – Boys and girls who check social media more than 12 x a day

 

Figure 4 – Boys and girls who use social media more than one hour a day

 

Het helpt daarom om alleen mensen te volgen die je persoonlijk kent. Of om mensen te volgen die ook wel eens een minder mooi plaatje durven te laten zien en zich kwetsbaar durven op te stellen.
 

Aanbevelingen en conclusie

Als je nu minder tijd wil besteden aan sociale media, dan heb ik tot slot nog wat tips verzameld:

  • Zet je timer aan voordat je de app opent
  • Zet de notificaties uit
  • Kijk nog eens kritisch naar wie je volgt en ontvolg accounts die je toch niet meer interesseren. Dit bespaart een hoop scrolltijd. Ontvolg meteen ook mensen die alleen maar extreem mooie foto’s van zichzelf laten zien.
  • Leg je smartphone weg en niet in je slaapkamer als je naar bed gaat
  • Check dagelijks je schermgebruik per app en hou het bij. Dit zorgt ervoor dat je je bewuster wordt van de tijd die je op sociale spendeert.

Sociale media zijn dus goed voor je zelfvertrouwen, zelfbeeld en sociale vaardigheden mits je er niet te veel tijd aan besteedt én mensen volgt die je persoonlijk kent of een kwetsbare kant van zichzelf durven te laten zien.

Tot volgende week!

 

Foto: Ben White via Unsplash.com

 

Bronnen:
https://digitalcommons.bryant.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1003&context=macomm
https://en.wikipedia.org/wiki/Social_media_and_psychology
http://eprints.gla.ac.uk/120206/7/120206.pdf
https://www.ccam-ascor.nl/news-archive/515-postscrollappensnap
https://medium.com/@JBBC/how-much-time-do-people-spend-on-social-media-in-2019-infographic-cc02c63bede8
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25965859
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/06/11/pak-die-mobiel-af-dat-heet-opvoeden-2673840-a1508127
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/10/opvoeden-is-iets-anders-dan-schermtijd-beperken-a3993170
https://www.jmouders.nl/biedt-weerstand-tegen-sociale-media/

 

Tien killers voor je zelfvertrouwen

Tien killers voor je zelfvertrouwen

Tien geboden

 

 

Onlangs bladerde ik door het manuscript dat ik jaren geleden schreef. Op een van de laatste bladzijden zag ik een opsomming. Een lijstje met alle tips uit de vorige hoofdstukken. Ik noemde het toen, in 2015, de tien geboden van zelfvertrouwen. Ik moet erom lachen: het komt wel wat wijsneuzerig en pretentieus over om het de tien geboden te noemen. En het lijkt zo makkelijk op het eerste oog, zelfvertrouwen. In de praktijk is het nog best lastig. 

 

Het lijstje geeft tevens aan waarom je tijdelijk minder zelfvertrouwen kunt hebben. Als je niet lekker in je vel zit, hoef je de oorzaak natuurlijk niet alleen of altijd bij jezelf te zoeken. Ook daarom is het een handig lijstje. Vandaar dit blog over die tien geboden van zelfvertrouwen. Dit zijn ze:

 

Tien geboden van zelfvertrouwen

 

  1. Beperk stress
  2. Slaap voldoende
  3. Eet gezond
  4. Beweeg
  5. Zet je talenten aan het werk: doe waar je gelukkig van wordt.
  6. Verplaats jezelf in de ander in plaats van jezelf vergelijken
  7. Herinner jezelf elke dag even aan je sterke punten en je persoonlijke waarden
  8. Blijf actief, ontwikkel jezelf en maak jezelf nuttig
  9. Geef positieve aandacht aan de mensen die je lief zijn
  10. Ontwikkel je EQ: herken emoties bij jezelf en anderen

Wacht…ik kan het natuurlijk omdraaien en ze de tien killers voor je zelfvertrouwen noemen. Dat is beter dan de tien geboden. Dan ziet het lijstje er zo uit:

 

Tien killers voor je zelfvertrouwen

 

  1. Te veel stress
  2. Onvoldoende slaap
  3. Te veel junkfood
  4. Te weinig beweging
  5. Een baan (of studie) die niet bij je past
  6. Vergelijk jezelf steeds met mensen die je niet kent en een fantastisch leven lijken te leiden op Facebook of Instagram
  7. Geen idee hebben wat je sterke punten zijn of je belangrijkste waarden
  8. Te veel binnen zitten, er weinig op uitgaan, weinig contacten, geen cursussen of vrijwilligerswerk doen
  9. Je dierbaren afblaffen omdat ze je vreselijk irriteren
  10. Geen idee hebben waarom je zo geïrriteerd bent en dat niet onderzoeken

Valt je ook op dat ik meteen op een andere manier ga schrijven? Dierbaren afblaffen, vreselijk irriteren. Komt waarschijnlijk door het woord killer.

 

Tien tips

 

Om het niet alleen bij een lijstje te laten, hier wat meer achtergrondinformatie en tips bij de tien killers.

 

1. Stress 

 

Heb je veel stress? – Dan moet je dus meer ontspannen. Simpel maar toch lastig als je gestrest bent. Doe daarom elke dag iets dat jou echt helpt te ontspannen. Wat is jouw uitlaatklep? Is dat misschien yoga, een taart bakken of met een goede vriend praten? Kijk eens of geweldloze communicatie wat voor je is als je conflicten met minder stress wil en beter voor jezelf wil opkomen. Zo beperk je de hoeveelheid stress. Dat kan ook met een cursus Mindfulness.

 

 

2. Slaap

 

Vaak slecht of weinig slapen is echt een probleem. Een uur minder slaap betekent bijvoorbeeld al 30% meer kans op een gewone verkoudheid. Neem het serieus, ga op zoek naar tips en goede slaapgewoonten. Bij de een helpt om na 14:00 uur geen koffie te drinken. Sport en minder stress helpen natuurlijk ook.

 

3. Eten 

 

Deze sla ik over. Je moeder heeft vast een recept voor een goede bloemkoolschotel.

 

 

 

4. Bewegen

 

Ik heb zelf altijd zin om te tennissen. Dat kan ik niet zeggen van hardlopen of naar de sportschool gaan. Zoek net zo lang totdat je iets vindt wat bij je past. Oortjes in en een blokje om is ook prima.

 

 

5. Werk 

 

Dag in, dag uit werk doen dat niet zo bij je past is best pittig. Misschien is het tijd voor een loopbaancoach. Er zijn subsidies voor, zelfs voor je werkgever. Bijvoorbeeld de SLIM-regeling. Google even als je meer wil weten. Werk dat je van nature makkelijk afgaat doet wonderen voor je zelfvertrouwen. Het is dus belangrijk om te weten wat je sterke punten zijn.

 

 

6. Vergelijkingen

 

Instagram en Facebook kun je zien als vergelijkingssites. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de negatieve effecten van sociale media. Een van die onderzoeken heeft de titel: Instagram – #instasad. Een killer voor ons zelfbeeld als we mensen volgen die we niet privé kennen en alleen hun mooie buitenkant zien. Stel daarom bijvoorbeeld een limiet in. Of volg alleen mensen die je echt goed kent.

 

 

7. Zelfkennis

 

Zorg voor meer zelfkennis: lees dit blog over zelfacceptatie en doe de test. Of lees deze nog eens en doe de waardentest.

 

 

8. Actief zijn

 

Tijdens de coronacrisis een lastige: actief zijn, een cursus doen of vrijwilligerswerk. Denk alvast na wat je kunt gaan doen als het wel weer kan. Als je een duwtje kunt gebruiken, tips over uit je comfortzone gaan, vind je hier.

 

 

9. Positief

 

Al zijn je dierbaren niet altijd even leuk en lief, probeer kritiek in te slikken. Je krijgt of spijt of ruzie en ruzie geeft stress. Kritiek krijgen is een killer voor de ander. En wat je geeft krijg je terug…

 

10. EQ 

 

Emoties zijn interessant en er meer vanaf weten helpt. Op Instagram heb ik iedere zondag een post over emoties. Het belangrijkste om te onthouden: Geef jezelf de tijd om je emotie te voelen, en laat het daarna gaan. Emoties onderdrukken werkt averechts. Er te lang bij stilstaan ook.

 

Ik heb al inspiratie voor mijn blog volgende week: dat gaat over zelfbeeld, zelfvertrouwen en sociale media. Daar ga ik me de aankomende dagen in verdiepen. Lekker in het zonnetje.

 

Stay tuned!

 

 

foto: Anthony Tran via Unsplash.com

 

 

Opvoeden en zelfvertrouwen: het verhaal van Michelle Obama

Opvoeden en zelfvertrouwen: het verhaal van Michelle Obama

Opvoeden en zelfvertrouwen: het verhaal van Michelle Obama

 

Of ik mee wil

Het is precies een jaar geleden dat ik een appje kreeg van vriendin Marjolein: of ik mee wilde naar Michelle Obama in de Ziggo Dome op 17 april? Ze had twee kaartjes.

Ik had het boek Mijn Verhaal van Michelle Obama in december cadeau gekregen en elk vrij momentje las ik. Als de kerstboodschappen waren uitgepakt, nestelde ik me snel op de bank om weer verder te lezen. En als het huis ’s ochtends nog in diepe rust was, genoot ik van het volgende hoofdstuk.

De autobiografie geeft een openhartig kijkje in het leven van een presidentsvrouw en ik was, net als vele anderen, onder de indruk van Michelle Obama. Niet alleen omdat ze de eerste Afro-Amerikaanse First Lady is, maar ook omdat ze mooie initiatieven startte voor jonge mensen. En omdat ze in 2016 zo’n superleuke indruk maakte tijdens de Carpool Karaoke met James Cordon. 

 

Ben ik goed genoeg?

Bovendien schrijft Michelle Obama openlijk over haar onzekerheid, bijvoorbeeld tijdens de middelbare school. De zin ‘Ben ik wel goed genoeg?’ komt regelmatig terug in het boek. Wat opvalt in de biografie is de manier hoe ze met tegenslag en onzekerheid omgaat: niet opgeven maar naar oplossingen zoeken, hulp vragen en hard werken. Ook opvallend: de manier waarop zij en haar broer worden opgevoed door hun moeder Marian Robinson. Bijvoorbeeld deze uitspraak: ‘Ik voed volwassenen op, geen baby’s.’ Marian Robinson nam haar kinderen en hun behoeften serieus.

 

Zelfvertrouwen en behoeften horen bij elkaar

Het sluit mooi aan bij zelfvertrouwen. Want onze levensbehoeften en ons zelfvertrouwen horen bij elkaar, zoals yin en yang bij elkaar horen. Als je aandacht geeft aan je behoeften, dan ontwikkel je zelfvertrouwen. Als ouder betekent dat: goed voor jezelf zorgen, en openstaan voor de behoeften van je kind. Want wie goed voor zichzelf zorgt, kan beter voor de ander zorgen.

De psycholoog Maslow had het in 1943 al over onze menselijke behoeften. Zijn beroemde piramide ziet er zo uit: (klik op de afbeelding om ‘m te vergroten)

 

Onvoorwaardelijk vertrouwen

Toen Michelle in groep 4 zat en klaagde dat ze niks leerde van de lerares die geen orde kon houden, ging Marian achter de schermen wekenlang lobbyen voor haar dochter. Met als resultaat dat Michelle naar een plusklas mocht. Dat waren indirect belangrijke lessen: 1. Het is goed om te vertellen wat je dwars zit en je frustratie toont en 2. Je wordt gehoord en serieus genomen.

In hun tienerjaren luisterde Marian nog steeds aandachtig en zonder oordeel. Ze gaf geen klant-en-klare oplossing maar Michelle en haar broer kregen het advies om zelf na te denken over een oplossing: ‘Handle it how you think best.’ Op de vraag hoe laat ze thuis moesten zijn, was haar antwoord: ‘Wat is een redelijke tijd voor jullie om thuis te komen?’

Er werd veel gepraat tijdens het avondeten, over uiteenlopende onderwerpen. De kinderen kregen geen preek als ze bijvoorbeeld vragen stelden over drugs. Ze kregen indirect de boodschap mee dat ze toch wel de juiste beslissingen zouden maken. Het vertrouwen was er gewoon. 

Ik had dit voorbeeld best eerder willen lezen als moeder. Dan had ik het graag uitgeprobeerd: de kinderen zelf laten bepalen hoe laat ze thuiskomen. En vooral luisteren en niet zelf met oplossingen aankomen. Onvoorwaardelijk vertrouwen geven naast onvoorwaardelijke liefde. 

 

Toch onzeker

Als je je nu afvraagt waarom Michelle Obama dan toch schrijft over haar onzekerheid, dan heeft dat vooral te maken met haar huidskleur. Want zo liefdevol als het thuis gaat, zo bot of ronduit racistisch is het buitenshuis. Als ze een afspraak heeft met de studiekeuzeadviseur van haar high school herinnert ze zich slechts een zin van de mevrouw die haar ongeïnteresseerd aankijkt en minzaam zegt: ‘Ik denk niet dat jij Princeton-materiaal bent.’ Michelle behoort op dat moment bij de beste leerlingen van de school. Ze zet toch door, wordt aangenomen op Princeton, werkt keihard en studeert er vier jaar later cum laude af. Maar ook daar is ze als Afro-Amerikaanse in de minderheid en wordt er op haar neergekeken. 

Dus toen Marjolein vroeg of ik mee wilde naar de Ziggo Dome om Michelle Obama te zien, zei ik natuurlijk meteen ja. Michelle Obama deed haar uiterste best ons, bijna tienduizend vrouwen en een handjevol mannen, te inspireren:

‘Laat niemand je eigen lat lager zetten dan waar jij gelooft dat die hoort. Durf kwetsbaar te zijn. Want als we over die drempel stappen, groeien we, worden we sterker. En worden we wie we willen zijn.’

Het was een mooie afsluiting van een mooi en inspirerend boek. Als je graag leest of naar audioboeken luistert, dan is Mijn Verhaal zeker een aanrader.

 

Bron: Coopersmith, S. (1967). The Antecedents of Self-esteem. San Francisco: Consulting Psychologists Press.
Zelfacceptatie doe je zo

Zelfacceptatie doe je zo

Nobody is perfect

 

In mijn tienerjaren was mijn favoriete trui een sweater met een afbeelding van Snoopy met de tekst: ‘Nobody is perfect. My name is nobody.’ Ik vond dat grappig en herkenbaar. We willen zo graag altijd alles goed doen en er goed uitzien. Het liefst perfect. Dan krijgen we geen kritiek, maar lof en kunnen we fluitend de dag door. Tegelijkertijd weten we dat perfectie niet bestaat. En als de dingen niet gaan zoals we hadden voorgenomen, dan maken we onszelf verwijten. We raken uit balans, voelen ons onzeker, onze daadkracht neemt af en we krijgen de neiging ons terug te trekken. Het kan soms bijdragen aan een depressie of een burn-out.

 

Andere manier van denken

Het heeft vast iets te maken met de westerse manier van denken en het strenge calvinisme. En het wordt doorgegeven via de opvoeding, die kritische, negatieve houding. In Azië bekijken ze dat anders. Het boeddhisme stelt dat je eerst goed voor jezelf moet zorgen, ook als anderen boos op je zijn of als je er een potje van hebt gemaakt. Zelfcompassie dus. 

 

Positieve psychologie

Gelukkig is er in het westen de afgelopen twintig jaar een andere wind gaan waaien: die van de positieve psychologie. Deze stroming legt veel meer nadruk op de sterke kanten van ons karakter. En daar ligt de oplossing voor zelfacceptatie: aandacht geven aan je positieve kanten. Want als er veel aandacht uitgaat naar het negatieve, dan is het bijna onmogelijk om jezelf te accepteren. Deze beeldspraak van Fallaci over Europa past daar goed bij. Het is er paradijselijk als we onze sterke kanten de ruimte geven en de hel als we onze mindere kanten de ruimte geven:

Het Europese paradijs is waar de Engelsen politieagenten zijn, de Fransen koken, de Duitsers het bier brouwen, de Italianen de minnaars zijn en de Zwitsers de organisatie op zich nemen. Met dezelfde mensen kun je ook de hel maken. Dan zijn de Duitsers de politie, koken de Engelsen, brouwen de Fransen het bier, bedrijven de Zwitsers de liefde en is de organisatie in handen van de Italianen.

 

Zet er iets tegenover

Terug naar zelfacceptatie en positieve psychologie. De grondlegger ervan is de Amerikaanse wetenschapper Martin Seligman. Een initiatief van Seligman is het VIA Institute, een non-profit organisatie die een gratis online persoonlijkheidstest biedt om je sterke punten te achterhalen. Op deze manier kun je op een makkelijke, laagdrempelige manier ontdekken wat jouw positieve, sterke kanten zijn. En wordt zelfacceptatie makkelijker: je zet iets moois tegenover de mindere kant. Zelfacceptatie geeft rust en is een belangrijke voorwaarde voor zelfvertrouwen en groei. Deze link brengt je naar de pagina waar je gratis de test kunt gaan doen: Via Institute on Character. Je moet wel je e-mailadres geven maar trust me, het is betrouwbaar.

Naast deze test maken, helpt het enorm als je jezelf elke dag een compliment maakt. Als het even kan drie, maar een of twee complimenten per dag is ook al mooi. Ik schreef daar eerder over in dit blog. Zo bouw je aan een gezond ego en sta je de volgende keer steviger in je schoenen als iets niet goed of perfect gaat. 

Volgende week gaat mijn blog over opvoeden met zelfvertrouwen. Tot dan en blijf gezond! 

 

Wie geeft jou zelfvertrouwen?

Wie geeft jou zelfvertrouwen?

Wie geeft jou zelfvertrouwen?

 

Tijd en aandacht

Vanochtend heb ik voor het eerst met een groepje vriendinnen gefacetimed. De afspraak was snel gemaakt nu veel werk is stilgevallen door de Coronacrisis: geen vitale beroepen in dit groepje. Het was leuk om iedereen bij elkaar te ‘zien’ op het kleine schermpje en bij te praten. Even tijd en aandacht voor elkaar. Dat sluit mooi aan bij het onderwerp van dit blog: ertoe doen.

 

De vier bronnen van zelfvertrouwen

In de vorige drie blogs schreef ik over de vier onderdelen (of bronnen) van zelfvertrouwen. Waar krijg je zelfvertrouwen van? De eerste, Competentie, gaat over waar je goed in bent. Je werk bijvoorbeeld. Als je werk hebt, dat bij je past, voedt het op een natuurlijke manier je zelfvertrouwen. De tweede, Persoonlijk leiderschap, gaat over jezelf aansturen en invloed uitoefenen. De derde, Moreel kompas, gaat over je goed voelen omdat je de juiste dingen doet, die passen bij je karakter en normen en waarden. Ertoe doen is de vierde bron.

 

Geaccepteerd en geliefd

Als je ertoe doet in de ogen van, voor jou belangrijke anderen, dan geeft dat zelfvertrouwen. Het heeft alles te maken met je geaccepteerd en je geliefd voelen. Woorden die er verder bij passen: aandacht, respect en zorg voor elkaar. Als je het omdraait, dus wat het niet is, wordt het nog duidelijker. Dan zijn dit de woorden die erbij passen: negeren, misbruik, verlaten of verraad.

 

Vermijden

Als je je zelfvertrouwen wilt behouden of vergroten, bedenk dan bij welke mensen je je geaccepteerd en geliefd voelt. Vermijd mensen die je een slecht of minderwaardig gevoel over jezelf geven. Soms is dat lastig en bijna niet te doen. Bijvoorbeeld bij een directe collega. Het enige dat je dan kunt doen, is emotioneel afstand nemen. Je niet meer laten raken door een rotopmerking: ene oor in – andere oor uit. Deze tweet zag ik lang geleden op Twitter en past er goed bij:

 

Before you diagnose yourself with depression or low self-esteem, first make sure you are not, in fact, just surrounded by assholes. – Tweet by Notorious d.e.b.

 

Nu ik dit zo opschrijf, besef ik dat er een vijfde bron is van zelfvertrouwen. Die is dan misschien niet wetenschappelijk maar wel interessant. Meer daarover in het volgende blog.

 

Succes en blijf gezondheid!

Pin It on Pinterest